Tarafların ya da vekillerin yargılama devam ettiği sırada hakimin tarafsızlığına gölge düşüren önemli bir sebebi fark etmeleri halinde, hakimin reddi talep edilebilir.
Hakimin Reddi Usulü
Hakimin reddi, ret sebeplerinin gösterildiği ve bu sebeplerin dayandığı delil ve belgelerin eklendiği bir dilekçe aracılığıyla yapılır. Dilekçede ret sebebi detaylı biçimde açıklanmalı ve sebebi doğrulayan delil ve belgelerle desteklenmelidir.
Hakimin reddi talebi, reddi istenen hakimin bulunduğu mahkemeye verilir.
Karşı tarafın ret talebine hakimin reddi dilekçesinin tebliğinden itibaren bir hafta içinde cevap verme hakkı bulunmaktadır.
Bir haftalık cevap süresi dolduktan sonra ret dilekçesi, varsa karşı tarafın cevabı ve ekleri ile birlikte dava dosyası reddi istenen hakime verilir. Hakim bir hafta içerisinde dosyayı inceler ve görüşü ile birlikte merciine gönderir.
Hakimin Reddi Talebini İncelemeye Yetkili Merci
Hakimin reddi talebini incelemeye yetkili merci HMK’nın 40. maddesi ile düzenlenmiştir. Kanuna göre, mahkeme birden çok hakimden oluşuyor ise ret talebi, reddi istenen hakim katılmaksızın bulunduğu mahkemece incelenir. Mahkeme tek hakimli ise ret talebi, o yerdeki asliye hukuk mahkemesi hakimi tarafından, o yerde başka bir asliye hukuk mahkemesi hakimi bulunmuyor ise, asliye ceza mahkemesi hakimi tarafından, o da yoksa en yakın yer asliye hukuk mahkemesi tarafından incelenir.
Reddedilen hakim sulh hukuk mahkemesi hakimi ise, ret talebi o yerdeki sulh hukuk hakimi tarafından, o yerde başkaca sulh hukuk hakimi görev yapmıyorsa, o yerdeki sulh ceza hakimi, sulh ceza hakimi de bulunmuyor ise, sırasıyla asliye hukuk hakimi, asliye ceza hakimi ve bunlar da yoksa en yakın yerdeki sulh hukuk hakimi tarafından incelenir.
Bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerinin başkan ve üyelerinin reddi talebi, reddedilen başkan ya da üye katılmaksızın görevli olduğu dairece incelenir.
Ret sebebini inceleyen mercii, ret sebebini sabit ve kesin bulmasa da muhtemel görürse ret talebini kabul edebilir.
Hakimin Reddinde Süre
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’n 38. Maddesi uyarınca hakimin reddini isteyen taraf, ret sebebini öğrendikten sonra en geç bir sonraki celsede talebini bildirir. Buradan ret sebebinin celse arasında bildirilebileceği; ancak en geç sebebin öğrenilmesinden sonra görülen ilk celsede bildirilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.