Miras Hukuku hükümlerine göre, miras bırakan sağlığında mal varlığı üzerinde dilediği gibi tasarruf etme hakkına sahiptir. Bir başka deyişle, miras bırakan sağlığında mal varlığını dilediği gibi devredebilmekte, bağışlayabilmekte ve mal varlığı üzerindeki diğer tasarruf imkanlarından faydalanabilmektedir. Ancak miras bırakanın mal varlığı üzerinde gerçekleştirebileceği tasarruf hakkı, saklı paylı mirasçıların sahip olduğu saklı pay oranı ile sınırlıdır. Saklı pay oranı, mirasçıların dokunulamayan yasal miras oranıdır.

Saklı pay oranı ve saklı paylı mirasçıların kimler olduğu 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 506. Maddesi’nde belirtilmiştir. Saklı paylı mirasçılar miras bırakanın altsoyu, anne-babası ve sağ kalan eşidir. 2007 yılında Medeni Kanun’da yapılan değişiklikle kardeşlerin 1/8 olarak belirlenen saklı payı kaldırıldığından, kardeşler saklı paylı mirasçılar arasında yer almamaktadır.

Miras bırakan gerçekleştirdiği tasarrufuyla saklı paylı mirasçıların yasa ile belirlenmiş saklı payını ihlal etmişse, saklı payı ihlal edilen saklı paylı mirasçı tenkis davası açmak suretiyle ihlalin giderilmesini isteme hakkına sahiptir.

SAKLI PAY ORANLARI

İhlali ile tenkis davasının konusunu oluşturan saklı pay oranları aşağıda yer almaktadır.

  • Altsoy için yasal miras payının yarısı,
  • Anne-baba için yasal miras payının dörtte biri,
  • Sağ kalan eş için, yasal miras payının tamamı saklı pay olarak belirlenmiştir. Sağ kalan eş tek başına ya da üçüncü zümreyle birlikte mirasçıysa, yasal miras payının dörtte üçü saklı pay olarak belirlenmiştir.

 

TENKİS DAVASININ TARAFLARI

Tenkis davasını yalnızca saklı paylı mirasçılar açabilir. Saklı payı olan mirasçı fiil ehliyetine sahip değilse, mirasçının kanuni temsilcisi tenkis davası açmaya yetkilidir.

Tenkis davası, saklı pay ihlal edilmek suretiyle lehine kazandırmada bulunulan kişiye karşı açılır. Örneğin miras bırakanın, saklı payı ihlal edecek şekilde bir tasarrufta bulunması halinde, tenkis davası tasarrufta bulunulan kişiye karşı açılacaktır. Lehine kazandırmada bulunulan kişi mirasçı olabileceği gibi, üçüncü bir kişi de olabilir. Kazandırma yapılan kişinin ölmüş olması halinde, dava kişinin mirasçılarına karşı açılabilir.

TENKİS DAVASININ SÜRELERİ

Tenkis davası açma hakkı saklı paylı mirasçıların saklı paylarının ihlal edildiğini öğrendikleri tarihten itibaren bir yıldır. Vasiyetnamelere ilişkin açılacak davalarda süre, vasiyetnamenin açılmasından itibaren on yıldır.

Tenkis davasının tabi olduğu bir ve on yıllık süreler niteliği itibariyle zamanaşımı değil hak düşürücü sürelerdir.

TENKİS DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

         Tenkis davasında yetkili mahkeme miras bırakanın son yerleşim yeri mahkemesi, görevli mahkeme ise Asliye Hukuk Mahkemesi’dir.